ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΕΞΙΣΩΣΗ. Βρίσκοντας λύση στο πρόβλημα-ΜΕΡΟΣ Α

Από τον Γιώργο Παναγιωτάκη, εκπαιδευτή ελεύθερης κατάδυσης

Το θέμα των εξισώσεων είναι ένα από τα πιο πολυσυζητημένα θέματα μεταξύ των ελευθέρων δυτών και της καταδυτικής κοινότητας γενικότερα. Αναλύεται εξονυχιστικά τόσο σε προχωρημένα εκπαιδευτικά σχολεία, ενώ κατά καιρούς γίνονται και σεμινάρια από  γνωστούς εκπαιδευτές του χώρου.

Πόσοι από εμάς ( συμπεριλαμβανομένου και εμένα ) δεν αποκτήσαμε ξαφνικά εφιάλτες χάνοντας το πολυπόθητο βάθος ή έχοντας αφήσει πίσω ψάρια τρόπαια λόγο ότι το αυτί ''δεν μας ήθελε'' εκείνη την ημέρα; Νομίζω αν όχι όλοι, οι περισσότεροι εκπέμπουμε στο ίδιο μήκος κύματος οπότε πάμε να πάρουμε τα πράγματα με την σειρά.

Παράγοντες που επηρεάζουν την εξίσωση

Εμπειρικά θα μπορούσα να δώσω μία κατηγοριοποίηση των προβλημάτων εξίσωσης χωρίζοντάς τα σε επιμέρους κατηγορίες σύμφωνα με την σημαντικότητά τους. Από την στιγμή που δεν υπάρχουν προβλήματα τύπου ανατομικά Μπορούμε να πούμε λοιπόν ότι έχουμε τους πρωτογενής και τους δευτερογενής παράγοντες.

Πρωτογενής 

• Αδυναμία χαλάρωσης

• Αφυδάτωση

• Έλλειψη φυσικής κατάστασης ( ελαστικότητα / αντοχή ειδική και γενική )

• Αποχή από το υγρό στοιχείο (υδροστατική πίεση)

 

 Δευτερογενής

• Άγνωστο περιβάλλον 

• Νέος εξοπλισμός

• Κακή ψυχολογία 

• Κακή διατροφή

Ανεξάρτητα από το που ανήκουν οι παράγοντες κάθε κατηγορίας,  σε τελική ανάλυση όλοι  είναι άρτια συνδεδεμένοι αναμεταξύ τους. Για παράδειγμα η κακή στάση σώματος μπορεί να επηρεαστεί από την μορφολογία του βυθού ( Περιβάλλον),  ενώ η μη επαρκής πρόσληψη υγρών (διατροφή) είναι το κύριο αίτιο πρόκλησης αφυδάτωση και κατ' επέκταση μας επηρεάζει τόσο στην εξίσωση όσο και στην ψυχολογία.

Αποποιόντας τις ευθύνες

Ένα από τα μεγαλύτερα σφάλματα των περισσοτέρων δυτών είναι ότι βιάζονται να βγάλουν συμπεράσματα. Για παράδειγμα '' Πήγα δυο φορές θάλασσα και δεν κατάφερα με τίποτα να εξισώσω κάτω από Χ βάθος- Φωνάξτε τον γιατρό''  ή '' Έχω αέρα για να εξισώσω αλλά δεν ανοίγουν τα αυτιά μου- Φέρτε τα χάπια μου ''. Αυτά και άλλα πολλά που ακούγονται κυρίως τους πρώτους καλοκαιρινούς μήνες όπου η επιθυμία και η ανυπομονησία μας να βουτήξουμε έχει χτυπήσει κόκκινο. 

 

Φυσικά για όλα τα αρνητικά πράγματα που μας συμβαίνουν δεν φταίμε ποτέ εμείς. Πάντα ο αδύναμος κρίκος θα είναι κάτι πέρα από την φαντασία μας ως κάτι μαγικό που ήρθε να μας χαλάσει τα σχέδια. Λίγοι είναι εκείνοι που πραγματικά είναι διατεθειμένοι να μπουν στη διαδικασία να ψάξουν το πρόβλημα χωρίς να αποδώσουν ευθύνες ακόμα και στην γιαγιά τους η οποία έβαλε λίγο παραπάνω τυρί στα μακαρόνια από το προηγούμενο βράδυ...

  

 

 

Προσεγγίζοντας το πρόβλημα

Παρακάτω θα προσπαθήσω μέσα από την προσωπική μου εμπειρία να δώσω ορισμένες συμβουλές με σκοπό να ξεπεράσουμε το πρόβλημα με την εξίσωση. Να υπενθυμίσω ότι από την στιγμή που υπάρχουν προβλήματα τύπου στραβό διάφραγμα, χρόνια ιγμορίτιδα κλπ τα οποία επηρεάζουν την εξίσωση θα ήταν καλό να συζητηθούν με κάποιον ειδικό. Οι συμβουλές και οι παρακάτω οδηγίες απευθύνονται σε άτομα τα οποία είναι απολύτως υγιή και που δέν ακολουθούν φαρμακευτική αγωγή.

 

#1. Ένα βήμα πίσω - Δύο βήματα μπροστά

Ανεξάρτητα με το πόσα μέτρα έχουμε θέσει ως στόχο , θα ήταν καλό να γίνεται και ένας επαναπροσδιορισμός του μέγιστου βάθους του οποίου μπορούμε να βουτήξουμε για εκείνη την ημέρα. Αστάθμητοι παράγοντες που μπορεί να μας επηρεάσουν σίγουρα δεν έχουν προβλεφθεί και δύσκολα μπορούν άλλωστε. Ένα καλός τρόπος για να είμαστε σε θέση να πετύχουμε το στόχο μας είναι να προσεγγίζουμε μία ζώνη βάθους όχι κοντά στο μέγιστο αλλά αρκετά πιο πιο ρηχά ώστε το άγχος να μην είναι η αιτία για αποτυχημένη εξίσωσης. Αυτό ο τρόπος προσέγγισης βοηθάει στο να δουλέψουμε τον παράγοντα ''κακή ψυχολογία'' σε μεγάλο βαθμό όπου είναι και ένας από τους πιο δύσκολους παράγοντες προς επίλυση. Για παράδειγμα το ''φράγμα των 30 μέτρων''  δεν ξεκινάει στα 30 αλλά στα 20 και ίσως λίγο πιο ρηχά.  

Τρεις από τους κύριους λόγους που μπορεί να ευθύνονται είναι:

1. Κακή διαχείριση του αέρα από τα πρώτα μέτρα
2.  Κακή τεχνική σε όλη την διάρκεια της κατάδυσης
3. Κακή ψυχολογία στο μεγαλύτερο μέρος της βουτιάς

Από το να χάνουμε λοιπόν εξορμήσεις προσπαθώντας να ξεπεράσουμε το  φράγμα της εξίσωσης σε οριακά μέτρα, θα ήταν αποτελεσματικότερο να μείνουμε σε μια πιο ρηχή και άνετη ζώνη. Αυτό θα μας έβγαζε από το περιττό άγχος και σίγουρα όλες οι προσπάθειες θα είναι πιο παραγωγικές και ασφαλείς.

  #2. Κατάλληλο ζέσταμα - ο άγνωστος σύμμαχος

 

 Για κάποιους η λέξη ζέσταμα φαντάζει πολυτέλεια ιδίως στους ''βιαστικούς & φτασμένους'' οι οποίοι θεωρούν ότι το να πραγματοποιήσουν μία έως τρεις βουτιές για προθέρμανση δεν έχει να τους προσφέρει απολύτως τίποτα, ενώ η πλειοψηφία των ψαροκυνηγών το ζέσταμα μπαίνει αυτόματα στην μαύρη λίστα.

Ένα απλό ζέσταμα που μπορούμε να κάνουμε εμείς και το ζευγάρι μας είναι προοδευτικά αυξανόμενου βάθους βουτιές με χρόνο διαλείμματος τον διπλάσιο από εκείνο της βουτιάς μας , ενώ εάν θέλουμε να πραγματοποιήσουμε κάτι πιο εξειδικευμένο μπορούμε να κάνουμε ακόμα και 1-3 στατικές με παθητική εκπνοή.

 Σε τι θα μας ωφελήσει ένα καλό ζέσταμα;

Γενικότερα είναι καλό να κάνουμε ένα τυπικό ζέσταμα προτού ξεκινήσουμε να βουτάμε στην βασική ζώνη-βάθους που επιθυμούμε. Μα θα πουν κάποιοι εγώ αισθάνομαι μία χαρά ακόμα και στις πρώτες βουτιές, γιατί να κάνω πιο ρηχές καταδύσεις και να σπαταλώ την ενέργειά μου και τον χρόνο μου άσκοπα; Η απάντηση όπως μου αρέσει να λέω είναι ένα μεγάλο ΕΞΑΡΤΆΤΑΙ. Ορισμένοι λόγοι για τους οποίους πρέπει να κάνω ένα καλό ζέσταμα είναι:

• Αύξηση της ελαστικότητας των μεσοπλεύριων μυών και του διαφράγματος
• Αύξηση της χαλάρωσης και της συγκέντρωσης στην απότομη αλλαγή της υδροστατικής πίεσης (γρήγορα κατάδυση)
• Ήπιοι διαφραγματικοί σπασμοί οφειλόμενοι στην αλλαγή υδροστατικής πίεσης
• Μειωμένες πιθανότητες πνευμονικού βαροτραύματος ( lung squeeze )

Ο τελευταίος από τους 4 λόγους θεωρώ ότι είναι και ο σημαντικότερος όλων για να πείσει και τους πιο δύσπιστους να ξεκινήσουν να βάζουν το ζέσταμα πριν από τις κύριες βουτιές τους. Κάποιοι ίσως να μην παρουσιάσουν ποτέ κανένα από τα παραπάνω προβλήματα και να είναι μια χαρά σε κάθε εξόρμηση τους. Κάθε κανόνας έχει και την εξαίρεση του, όμως θα πρότεινα ακόμα και σε εκείνους να δοκιμάσουν να ζεσταθούν πριν να βουτήξουν βαθιά..


Τι ζέσταμα να κάνω λοιπόν;

Πριν από μία βαθιά κατάδυση προετοιμάζω το σώμα μου ώστε να είναι όσο το δυνατόν πιο χαλαρό και να έχω λιγότερη δυσφορία από διαφραγματικούς σπασμούς που είναι οφειλόμενοι στην απότομη αύξηση της υδροστατικής πίεσης(1) και στην προοδευτικά αυξανόμενη συγκέντρωση του Co2(2). Το αποτέλεσμά θα είναι λιγότερες πιθανότητες τραυματισμού & απώλειας πολύτιμου αέρα για εξίσωση.

Ένα ζέσταμα το οποίο θα μπορούσε να δώσει τις παραπάνω προσαρμογές σε 5 απλά βήματα είναι το εξής:

1. Στατική άπνοια στην επιφάνεια του νερού (ή στην ξηρά) με πλήρη εισπνοή , διάλειμμα 30''
2. Στατική άπνοια στην επιφάνεια του νερού ( ή στην ξηρά ) με παθητική εκπνοή , διάλειμμα 30''
3. Στατική άπνοια στην επιφάνεια του νερού ( ή στην ξηρά ) με πλήρη εκπνοή , διάλειμμα 4-5'
4. 1-2 βουτιές στα μισά της ζώνης βάθους με πλήρη εισπνοή εκείνης της ημέρας, με διαλείμματα περίπου ίδια σε όσο ο χρόνος βουτιάς μας ( εξαρτάται το βάθος )
5. Μεγάλο διάλειμμα της τάξεως των 8-10' για την επαναφορά τους Co2 στα φυσιολογικά επίπεδα.

 * Οι στατικές άπνοιες θα πρέπει να είναι εύκολης προς μέτριας δυσκολίας. Σκοπός μας είναι να ζεσταίνουμε το διάφραγμα σε προοδευτικά όλο και λιγότερη πρόσληψη αέρα κάνοντας μία προσομοίωση βαθιάς κατάδυσης , ενώ παράλληλα τα μικρά διαλείμματα θα δώσουν ένα καλό '' χτύπημα'' από διαφραγματικούς σπασμούς κάνοντάς τους πιο μαλακούς κάτω υπό φυσιολογικά επίπεδα.

#3.  Φυσική κατάσταση

Το να έχει κάποιος καλή φυσική κατάσταση απαιτεί να έχει έναν συνδυασμό ιδιοτήτων που μας επιτρέπουν να αποδίδουμε το μέγιστο των δυνατοτήτων μας στην εκτέλεση φυσικών δραστηριοτήτων έχοντας πάντα την απαιτούμενη ενεργητικότητα.

Αυτό όμως είναι κάτι πολύ γενικό. Όσο εξειδικευόμαστε σε μία δραστηριότητα το ΄σωμα μας αποκτά αυτό που λέμε εξειδίκευση. Είναι μία ικανότητα του σώματος στο να μπορεί να διατηρεί την ομοιοστασία του, έναν ρυθμιστικό μηχανισμό προστασίας / επιβίωσης του ανθρωπίνου σώματος.

Καρδιοαναπνευστική και μυική αντοχή είναι οι πρώτες γενικές προσαρμογές που γίνονται από τις πρώτες κιόλας ημέρες από ένα προπονητικό πρόγραμμα. Στην συνέχεια οι αναερόβιες προσαρμογές που θα γίνουν από τις προπονήσεις άπνοιας θα δώσουν ένα έξτρα ερέθισμα στο σώμα το οποίο δεν θα μπορούσε να γίνει από εκείνο της αερόβιας. Ένα τέτοιο ερέθισμα / stress θεωρείται εξειδικευμένο.

Γενικότερα η καλή φυσική κατάσταση ( γενική και εξειδικευμένη) θα μας βοηθήσει να αποκτήσουμε μεγαλύτερη αντοχή μέσα και έξω από το νερό. Πιο συγκεκριμένα:

Γενική φυσική κατάσταση

• Αύξηση ζωτικής χωρητικότητας
• Αύξηση καρδιοαναπνευστικής αντοχής
• Μειωμένη καρδιακή συχνότητα ηρεμίας

Εξειδίκευση

• Ανοχή σε υψηλές συγκεντρώσει Co2 (υπέρκαπνία)
• Ανοχή σε χαμηλές συγκεντρώσεις O2 (υποξικότητα)

Παρ΄'ολο που μας ενδιαφέρουν οι εξειδικευμένες προσαρμογές αυτές δεν θα μπορέσουν να γίνουν ποιοτικές εάν δεν χτίσουμε πρώτα μία καλή βάση γενικής φυσικής κατάστασης. Σκεφτείτε το σαν μια πυραμίδα όπου στην βάση της είναι όλες οι γενικές προσαρμογές. Όσο μεγαλύτερη βάση δημιουργήσουμε, τόσο υψηλότερα και με μεγαλύτερη ασφάλεια θα χτίσουμε την πυραμίδα μας. Άρα οι εξειδικευμένες προσαρμογές στην περίπτωση που θα είχαμε μεγαλύτερη βάση θα ήταν πιο αποτελεσματικές.

Πώς μπορεί η έλλειψη φυσικής κατάστασης να επηρεάσει την εξίσωση;  

Αυτό είναι ένα θέμα που θα αναλυθεί λεπτομερώς στο δεύτερο μέρος αυτής ενότητας ενώ στο τέλος θα σας παρουσιάσω και μία σειρά εξειδικευμένων διατακτικών ασκήσεων οι οποίες θα μπορούν να γίνουν στο σπίτι (με ή χωρίς εξοπλισμό) και θα εξυπηρετούν στην αύξηση της ελαστικότητας (γενικά και ειδικά) καθώς και στην εκμάθηση της εξίσωσης.

Μείνετε συντονισμένοι..